Anayasa Mahkemesi’nden Önemli Karar: İş Sözleşmelerinde Hukuk Seçimi Serbestisi İptal Edildi

Anayasa Mahkemesi, 10 Mart 2025 tarihli ve 2023/158 E., 2024/187 K. sayılı 05 Kasım 2024 tarihli kararıyla, 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun’un 27. maddesinin 1. fıkrasını iptal etmiştir.

İptal Edilen Düzenleme Ne Öngörüyordu?

İptal edilen hükme göre, iş sözleşmeleri, işçinin mutad işyeri hukukunun emredici hükümleri saklı kalmak kaydıyla, tarafların belirlediği hukuka tabi olabiliyordu. Bu düzenleme, iş sözleşmelerinde taraflara hukuk seçme serbestisi tanımaktaydı.

Ancak Anayasa Mahkemesi, sözleşmenin zayıf tarafı olan işçinin, hukuk seçilmediği durumda elde edebileceği daha geniş korumadan mahrum kalabileceği gerekçesiyle bu düzenlemeyi iptal etmiştir.

Kararın Hukuki Sonuçları Nelerdir?

• 10 Eylül 2025’te yürürlüğe girecek karar sonrası iş sözleşmelerinde taraflar serbestçe hukuk seçemeyecektir.
• Sözleşmeye hangi ülke hukuku uygulanırsa uygulansın, işçiye daha fazla koruma sağlayan düzenlemeler geçerli olacaktır.
• Özellikle denizcilik sektöründe, Türk gemi adamlarının yabancı bayraklı gemilerde çalışmaları halinde, iş sözleşmelerinde belirlenen hukuk ne olursa olsun Türk mahkemelerinin yetkisi gündeme gelebilecektir.

Denizcilik Sektöründe Gemi Adamı İş Sözleşmelerine Etkisi

Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararı, geminin bayrağı, donatanın veya işletmecinin bulunduğu ülke fark etmeksizin, Türk işçilerin iş sözleşmeleriyle ilgili uyuşmazlıklarda Türk mahkemelerine başvurabilmesinin önünü açmaktadır.

• İşverenlerin, iş sözleşmelerinde tek taraflı olarak kendi lehlerine bir hukuk belirleme imkânı ortadan kalkmaktadır.
• Sözleşmelerde belirlenen yabancı hukuk, işçiye daha fazla koruma sağlayan Türk mevzuatı karşısında sınırlı bir etkiye sahip olabilecektir.
• Türk mahkemeleri, tarafların hukuk seçimi yapmış olsalar dahi, işçiye sağlanan asgari koruma standartlarını dikkate alarak yetkili olabilecektir.

10 Eylül 2025 itibarıyla yürürlüğe girecek düzenleme doğrultusunda, işverenlerin mevcut iş sözleşmelerini gözden geçirmesi ve hukuk seçimi öngören hükümleri revize etmeleri gerekmektedir.

İş sözleşmelerinin, işçiye sağlanacak koruma bakımından Türk hukuku çerçevesinde değerlendirilmesi kaçınılmaz hale gelebilecektir.

Özellikle yabancı bayraklı gemilerde çalışan Türk işçilerin, çalışma koşulları ve iş ilişkilerinden doğan uyuşmazlıklar konusunda Türk mahkemelerine başvurabilme imkânları genişlemektedir.

Anayasa Mahkemesi Kararı’nın tam metnine aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.

https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2025/0 3/20250310-5.pdf